Ondergewicht/ ongewenst afvallen
Ondergewicht/ ongewenst afvallen
Je hebt ondergewicht wanneer je minder weegt dan goed is voor je gezondheid. Er zijn normen opgesteld hoe je kunt checken of je gewicht gezond (of te hoog of te laag) is. Als je plotseling veel afvalt, kan er sprake zijn van een onderliggende ziekte. Dus als je merkt dat je gewicht ineens afneemt, terwijl je niet anders bent gaan eten of meer gaan bewegen, ga dan naar je huisarts.
Hoe weet je of je gewicht te laag is?
Met behulp van de Body Mass Index (BMI) kan je zien of je gewicht gezond, te hoog of te laag is. De BMI laat de verhouding van gewicht en lengte zien. Welk gewicht/ BMI gezond is, verschilt per persoon. Zo kan een persoon die altijd een BMI van 23 heeft gehad en ineens daalt een BMI van 20, een te laag gewicht hebben. Terwijl iemand die altijd al ‘mager’ geweest is, gezond kan zijn met een BMI van 18,5. Ook je lichaamssamenstelling speelt een rol, als je een Aziatische afkomst hebt, heb je een iets andere lichaamssamenstelling (met een hoger vetpercentage) dan mensen van niet Aziatische afkomst van gelijke leeftijd, geslacht en BMI. En als je veel vocht vasthoudt (oedeem) of heel veel spiermassa hebt (bijvoorbeeld als je een bodybuilder bent), geeft het BMI een minder realistisch beeld. Er zijn dus meerdere indicatoren die een rol spelen bij het bepalen of je gewicht gezond, te hoog of te laag is. Bereken hier je BMI.
Body mass index (BMI) en middelomtrek
Als je BMI lager uitkomt dan 18,5, val je in de categorie ‘ondergewicht’. Naast de BMI is het van de middelomtrek ook een indicator, zie de tabel hieronder voor beide waarden. Deze berekeningen gelden alleen voor volwassenen. Let op: Voor 65-plussers en COPD-patiënten (chronische longziekten) is de norm aangepast. Dan geldt een BMI 20 (65-plussers) en van 21 (bij COPD) als minimum. Klik hier voor BMI voor kinderen.
| Gezond gewicht | Ondergewicht | |
| BMI | 18,5 - 25 | > 18,5 |
| Taille-omtrek | 68 - 80 cm (vrouw) 79 - 94 cm (man) |
<68 cm (vrouw) <79 cm (man) |
Oorzaken van ondergewicht/ ongewenst afvallen
- Ondervoeding: gebrek aan eetlust, bijvoorbeeld door verminderde smaak en geur of een ziekte.
- Lichamelijke aandoeningen: maag-darmaandoeningen kun je last hebben van de verschillende symptomen zoals, buikpijn, verstopping, diarree, misselijkheid en braken. Wat vervolgens invloed kan hebben op de intake van iemand en resulteert tot gewichtsverlies, AIDS, kanker, beroerte, ernstige brandwonden
- Psychische aandoeningen: eetstoornissen: anorexia en boulimia, dementie, depressie, borderline, stress
- Medicatie: Ritalin, concerta, medicatie bij dementie, methylfenidaat en medicatie bij antidepressiva kunnen je eetlust verminderen.
Symptomen en gevolgen van ondergewicht
Je lichaam heeft simpelweg voedsel nodig. Structureel minder binnenkrijgen dan wat je lichaam nodig heeft, zorgt (op den duur) voor gezondheidsproblemen. Je lichaam krijgt steeds meer moeite om goed te kunnen functioneren. Je krijgt last van vermoeidheid, lusteloosheid en duizeligheid. Ook neemt je conditie, zowel lichamelijk als geestelijk af. Nadenken gaat minder goed, en het kan mogelijk zelfs leiden tot depressie. Door het tekort aan voedingsstoffen zoals eiwitten, essentiële vetzuren, koolhydraten, vitamines en mineralen gaat je lichaam je vet- en spier reservevoorraden aanspreken. Hierdoor neemt de kans op botbreuken toe. Je hebt het sneller koud, je huid wordt dun, droog en bleek. Je haar kan gaan uitvallen. Bij vrouwen in de vruchtbare jaren stopt de menstruatie (wat op langere duur tot onvruchtbaarheid kan leiden). Als de vet- en spier reservevoorraden opraken, kunnen andere weefsels worden aangetast zoals lever, nieren, hart en zenuwweefsel. Bij zeer ernstig ondergewicht worden op den duur alle organen aangetast. Trek dus aan de bel wanneer je merkt dat je gewicht afneemt of je BMI te laag wordt.
Tips bij ondergewicht
- Merk je dat je (plotseling) gewicht verliest en/ of dat je gewicht te laag wordt? Het is dan belangrijk om snel in te grijpen, dus naar je huisarts voor verder onderzoek en advies (en eventueel een doorverwijzing naar de dietist).
- Eet regelmatig, houdt 6 eetmomenten per dag aan (ontbijt, lunch, diner en 3 tussendoortjes).
- Zorg voor genoeg eiwit (proteine) in je voeding. Deze vindt je onder andere in zuivel, vlees, vis, ei, bonen, peulvruchten en noten.
- Heb je weinig eetlust?
- Zoek uit en haal in huis wat je lekker vindt, misschien zijn dat voedingsmiddelen zijn met een sterke smaak of geur of aparte structuur?
- Eet kleine beetjes
- Vaak gaat drinken en vloeibaar eten wel goed zoals soep, pap of yoghurt
- Ook ‘smeuig’ eten zoals pasta en stamppot gaat vaak makkelijker
- ‘Zien eten, doet eten’: samen eten bevorderd de eetlust, je eet vaak meer
- Neem de tijd voor je maaltijd
- Blijf in beweging. Een kleine wandeling of wat oefeningen hebben al een gunstig effect op de eetlust
- Zorg zo nodig voor hulp bij het boodschappen doen en/ of maaltijdservice (warme maaltijden aan huis bezorgd)
Hoe helpt de diëtist bij ondergewicht?
De dietist brengt je huidige eetgewoontes in kaart en gaat op zoek naar de mogelijke oorzaak van het gewichtsverlies/ ondergewicht indien deze nog niet bekend is/ zijn. Zijn er belemmeringen bij het eten en drinken? Zoals gebrek aan eetlust, kauw- en/of slikproblemen of een verminderde/veranderde smaak. Je diëtist berekend je energie/ eiwitbehoefte en maakt een plan op maat. Er wordt geanalyseerd of er door middel van normale voeding kan worden behandeld. Soms is het nodig om (tijdelijk) medische voeding voor te schrijven ter ondersteuning, zoals drinkvoeding. Lukt het om medische redenen niet om naar de dietist te gaan? Dan komt ze op huisbezoek! Bestaat er vermoeden van een onderliggende ziekte? Dan adviseert de dietist je om eerst naar je huisarts te gaan voor verder onderzoek.Dietisten gespecialiseerd in ondergewicht/ongewenst gewichtsverlies
Diëtist Jamila Saidi
Jamila is een gedreven persoon met een passie voor voeding en leefstijl. De combinatie van haar positiviteit, sociale aard, inlevingsvermogen en luisterend oor zorgt ervoor je je bij haar direct op je gemak voelt. Jamila zorgt samen met haar client naar een haalbaar plan, waarmee doelen behaald worden. Naast haar vak houdt Jamila van het uitproberen van nieuwe restaurantjes, het kijken van documentaires, lezen en hardlopen. Jamila spreekt naast Nederlands ook de Arabische en Engelse taal vloeiend. Berberse kan zij goed verstaan.
Jamila werkt in :
Utrecht
Diëtist/ leefstijlcoach Dorthe Klinkert
Dorthe wordt omschreven als behulpzaam, vrolijk en empathisch. Op jonge leeftijd vond ze het al leuk om haar ouders te helpen in de keuken. Toen is de liefde voor gezonde voeding ontstaan. Dorthe houdt ervan om je te inspireren en te motiveren om gezondere keuzes te maken in je eetgedrag en leefstijl. Ze ondersteunt je met persoonlijk en praktisch advies, passend bij jouw situatie, wensen, behoeften en eventuele beperkingen.
Dorthe werkt in :
Utrecht
Diëtist Derya Tecim
Al op jonge leeftijd heeft zij de invloed van voeding en beweging op gezondheid ervaren. Zij heeft zelf als kind ernstig overgewicht gehad, en door goede voeding en beweging, inmiddels een gezond gewicht. Deze levenservaring is de basis geweest voor haar loopbaan als diëtist en sportinstructrice.
Derya werkt in :
Amsterdam
Diëtist/ leefstijlcoach Alicia Izeboud
Als ervaringsdeskundige op gebied van overgewicht, begrijpt Alicia welke rollen eten kan vervullen. Nadat de diagnose PCOS (polycysteus ovariumsyndroom) bij haar gesteld werd, heeft zij de impact van gezondere voeding en leefstijl ervaren. Een aangepast voedingspatroon verminderde de klachten (die door het syndroom veroorzaakt werden). Daarbij raakte Alicia gewicht kwijt én leerde ze begrijpen hoe haar lichaam werkt. Deze ervaring motiveert haar om ook jou, wanneer je worstelt met met soortgelijke uitdagingen, te adviseren en coachen.