Prikkelbare darmsyndroom (PDS/ IBS): klachten, voeding en begeleiding door de gespecialiseerde diëtist

Het prikkelbare darmsyndroom (PDS), ook wel IBS genoemd (voorheen bekend als spastische darm), komt veel voor en kan je dagelijkse leven behoorlijk ontregelen. Buikpijn, een opgeblazen buik, diarree, obstipatie of overmatige gasvorming kunnen je energie en humeur flink onder druk zetten.
Voeding en leefstijl spelen bij veel mensen een grote rol. Een diëtist die gespecialiseerd is in het prikkelbare darmsyndroom helpt je stap voor stap ontdekken welke voeding jouw darmen tot rust brengt.
 Heb je wel darmklachten, maar geen PDS-diagnose? Op de pagina darmklachten lees je meer over mogelijke oorzaken en wat je eraan kunt doen.

Wat is het Prikkelbare Darm Syndroom (PDS/IBS)?

Het prikkelbare darmsyndroom (PDS) is een aandoening waarbij de darmen gevoeliger zijn en te snel of te langzaam bewegen. Dat kan buikpijn, verstopping, diarree of een combinatie daarvan veroorzaken. De diagnose wordt meestal gesteld wanneer andere oorzaken zijn uitgesloten, zoals coeliakie (glutenintolerantie), een ontsteking in de darm, een infectie of een voedselallergie.
PDS staat internationaal bekend als IBS (Irritable Bowel Syndrome). Omdat de darmen gevoeliger reageren op wat je eet, kunnen sommige voedingsmiddelen sneller klachten geven. Daarom kan gericht voedingsadvies veel verschil maken.
Heb je regelmatig buikpijn, een opgeblazen buik of winderigheid? Dan kan voeding een belangrijke rol spelen. Een diëtist die is gespecialiseerd in PDS/IBS helpt je ontdekken welke voeding bij jouw darmen past en welke producten je beter kunt vermijden.
 

Hoe vaak komt het prikkelbare darmsyndroom (PDS) voor?

In Nederland heeft naar schatting 5 tot 15 procent van de bevolking PDS. Het komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen en kan optreden vanaf de tienerleeftijd. Hoewel PDS een chronische aandoening is, kunnen klachten vaak aanzienlijk verminderen met passende voeding en leefstijl.

Klachten bij het prikkelbare darmsyndroom (PDS)

Deze klachten kunnen sterk wisselen per persoon en per periode. Veelvoorkomende klachten zijn:

Maag-darmklachten bij het prikkelbare darmsyndroom (PDS)

• Stekende buikpijn of buikkrampen
• Opgezette buik
• Opgeblazen gevoel
• Diarree
• Obstipatie
• Afwisselend diarree en verstopping
• Winderigheid en gasvorming
• Misselijkheid
• Maagpijn

Andere mogelijke lichamelijke klachten bij het prikkelbare darmsyndroom (PDS)

• Vermoeidheid
• Hoofdpijn
• Rug- of zijpijn
• Prikkelbaarheid
• Lage energie
• Verminderde stressbestendigheid

Sommige mensen ervaren ook klachten die indirect met PDS samenhangen, zoals prikkelbaarheid, lage energie en een verminderde stressbestendigheid.

Mogelijke oorzaken van het prikkelbare darmsyndroom (PDS)

De precieze oorzaak van PDS is niet bekend. Wel zijn er factoren die kunnen bijdragen:

• Voedingsmiddelen of combinaties die prikkelen
• Voedselallergieën of intoleranties
• Onregelmatig eetpatroon
• Stress en spanning
• Erfelijke aanleg
• Doorgemaakte voedselinfectie
• Parasieten
• Verstoring van de darmflora
• Hormoonschommelingen
• Te weinig vezels of vocht
• Te veel oplosbare vezels

Welke factoren triggeren, verschilt per persoon. Daarom is persoonlijk voedingsadvies bij PDS belangrijk.

Algemene voedingsadviezen bij het prikkelbare darmsyndroom (PDS)

• Eet vezelrijk (30–40 gram per dag)
• Eet dagelijks minimaal 250 gram groente en 2 stuks fruit
• Kies voor volkorenproducten
• Drink 1,5 tot 2 liter per dag (meer bij hoge vezelinname)
• Eet regelmatig en verdeel je maaltijden over de dag
• Kauw goed en eet rustig
• Vermijd te veel lucht inslikken (bijvoorbeeld door snel eten of veel praten tijdens het eten)
• Beweeg dagelijks minimaal 30 minuten
• Zorg voor voldoende ontspanning
• Luister naar je toilet-signalen en ga direct bij aandrang
• Gebruik een voetenkrukje voor een optimale toilethouding
• Overweeg probiotica — sommige soorten kunnen helpen
• Vermijd of beperk prikkelende voedingsmiddelen zoals koolzuur, koffie, te veel vet, ui, prei, koolsoorten, peulvruchten, sorbitol en overmatige alcohol

Dit zijn algemene adviezen die vaak helpen bij PDS. Een diëtist kan deze aanvullen of aanpassen op jouw klachten en triggers.

Het prikkelbare darmsyndroom (PDS) en het FODMAP-dieet

Wanneer klachten niet verbeteren met algemene adviezen, kan de diëtist samen met jou beslissen om het FODMAP-dieet in te zetten. Het FODMAP-dieet is geen dieet wat je levenslang volgt, maar een tijdelijk hulpmiddel om te ontdekken welke voedingsgroepen jouw klachten uitlokken.
De diëtist begeleidt dit proces zorgvuldig en geeft praktische adviezen, recepten en alternatieven, zodat je toch gevarieerd en lekker kunt eten.

Hoe ondersteunt de diëtist bij het prikkelbare darmsyndroom (PDS)?

Een diëtist gespecialiseerd in het prikkelbare darmsyndroom (PDS) onderzoekt stap voor stap wat bij jou de klachten uitlokt. De diëtist:

• Analyseert je klachten, eetpatroon en leefstijl
• Onderzoekt mogelijke triggers en patronen
• Sluit zo nodig allergieën, intoleranties of infecties uit
• Stelt een persoonlijk voedings- en leefstijlplan op
• Begeleidt je tijdens eliminatie- en herintroductiefases
• Adviseert bij het FODMAP-dieet
• Geeft praktische handvatten voor eten op werk, feestjes, vakantie en stressmomenten
• Werkt samen met bekkenfysiotherapeuten (bij verstopping of bekkenbodemproblemen)
• Verwijst naar hypnotherapie wanneer dit passend is (bewezen effectief bij PDS)

Het doel is dat je minder buikklachten, meer energie en meer vertrouwen in je voeding ervaart, zonder onnodig strenge of eenzijdige diëten. We werken volgens de wetenschappelijke richtlijnen voor PDS en het FODMAP-dieet, zodat je altijd begeleiding krijgt die bewezen effectief is.

Wat je mag verwachten van behandeling door de diëtist

Het prikkelbare darmsyndroom reageert bij iedereen anders, maar gelukkig is er veel mogelijk met de juiste aanpak. Onderzoek laat zien dat ongeveer 70–80% van de mensen met PDS duidelijke verbetering ervaart met een passende voedingsinterventie, zoals het FODMAP-dieet. Hoeveel verlichting jij merkt en hoe snel dat gaat, hangt af van jouw persoonlijke triggers, darmgevoeligheid en leefstijl. Wij begeleiden je stap voor stap om te ontdekken wat voor jóu werkt, zodat je meer rust in je darmen, meer energie en meer grip op je voeding kunt krijgen — zonder onnodig strenge of langdurige diëten.

Veelgestelde vragen over het prikkelbare darmsyndroom (PDS)

Hoe weet ik of mijn buikklachten door PDS komen?P

PDS wordt meestal vastgesteld wanneer andere oorzaken zijn uitgesloten. Een diëtist kan helpen patronen te herkennen en beoordelen of jouw klachten passen bij PDS of een andere voedingsgerelateerde oorzaak.

Is het prikkelbare darmsyndroom (PDS) te genezen?

PDS kan niet worden ‘genezen’, maar klachten zijn vaak goed te beheersen of sterk te verminderen.

Helpt het FODMaP-dieet bij het prikkelbare darmsyndroom (PDS)?

Voor veel mensen wel. Belangrijk is hierbij dat het zorgvuldig en tijdelijk wordt ingezet onder begeleiding van een diëtist.

Moet ik vezels eten of juist minderen?

Dat verschilt per persoon. De diëtist kijkt naar het type vezels en jouw klachtenpatroon.

Heb ik probiotica nodig?

Dat hangt af van het soort klachten. Soms helpt het, soms niet.

Kan stress mijn darmen beïnvloeden?

Ja. De darmen zijn sterk verbonden met het zenuwstelsel (de ‘buik-hersenas’). Stress kan klachten verergeren. 

Wordt begeleiding vergoed?

Ja, je krijgt 3 uur per jaar vergoed vanuit de basisverzekering, en soms extra vanuit aanvullende verzekeringspakketten. Lees meer over de vergoeding voor de diëtist.

Maak een afspraak

Wij begeleiden cliënten met PDS vanuit onze locaties in Amsterdam, Amstelveen, Utrecht, Den Haag, Haarlem en Purmerend, en bieden daarnaast online consulten aan.. Consulten zijn mogelijk in het Nederlands, Engels, Turks, Arabisch, Spaans en Portugees.
Een gezonder leven begint met een eerste stap.
Maak direct een afspraak met de diëtist