Orthorexia
Orthorexia – kenmerken, symptomen en behandeling | Diëtist gespecialiseerd in eetgedrag
Orthorexia begint vaak onschuldig: je wilt gezonder eten, bewuster leven en beter voor jezelf zorgen. Maar wanneer eetregels steeds strenger worden en angst, schuld of verlies van vrijheid ontstaan, raakt de balans zoek. Dan gaat het niet meer over gezondheid, maar over controle. Orthorexia kan lichamelijke tekorten, angst, stress en sociale problemen veroorzaken.
Wat is orthorexia
Orthorexia werd in 1997 voor het eerst beschreven door arts Steven Bratman. Het verwijst naar een dwangmatige gerichtheid op gezond, puur of “zuiver” eten. Niet de hoeveelheid voedsel staat centraal, maar de kwaliteit en perfectie ervan. Orthorexia staat nog niet in de DSM-5 of ICD-11, omdat wetenschappers en behandelcentra nog geen overeenstemming hebben over officiële diagnostische criteria. Toch zien diëtisten, psychologen en artsen het steeds vaker in hun praktijk.
Kenmerken van orthorexia
Veelvoorkomende signalen zijn:
- strenge regels rondom “schone” of “gezonde” voeding
- angst of stress bij het eten van producten die buiten de regels vallen
- het vermijden van sociale situaties met eten (restaurants, verjaardagen)
- steeds extremere uitsluitingen: geen suiker, gluten, vetten, additieven, bewerkte voeding
- langdurig nadenken en plannen van maaltijden
- sterke morele lading: “goed eten”, “slecht eten”, “zuiver” of “toxisch”
- lichamelijke tekorten of gewichtsverlies door beperkte variatie
Risicogroepen en oorzaken van orthorexia
Orthorexia komt vaker voor bij mensen die:
- perfectionistisch zijn
- behoefte hebben aan controle
- angstig zijn rondom gezondheid of ziekte
- veel bezig zijn met voeding, sport of uiterlijk
- intensief actief zijn op platforms zoals Instagram, TikTok of fitnessfora
Gevolgen van orthorexia
Orthorexia kan leiden tot:- tekorten aan vitamines, mineralen en energie
- hormonale verstoringen
- vermoeidheid, prikkelbaarheid, concentratieproblemen
- sociale isolatie
- angst om te eten buiten eigen regels
- voortdurende stress rond voedselkeuzes
Orthorexia en de "fitcultuur"
Orthorexia komt veel voor in de sport- en fitwereld. Denk aan mensen die:
- extreem veel tijd besteden aan het “beter maken” van hun lijf
- voeding op microniveau perfectioneren
- voortdurend producten categoriseren als “zuiver” of “gevaarlijk”
- zichzelf willen onderscheiden door perfecte discipline
- alleen nog eten wat zij als “superclean” zien
Hoe de diëtist helpt bij orthorexia
Onze diëtisten begeleiden je stap voor stap naar meer vrijheid, rust en balans.We helpen je bij:
- inzicht krijgen in eetregels en angsten
- het normaliseren van eten zonder strenge verboden
- weer vertrouwen krijgen in het lichaam
- variatie terugbrengen zonder schuld of spanning
- omgaan met angst rondom bepaalde producten
- opbouwen van een regelmatiger en voldoende eetpatroon
- samenwerken met psychologen wanneer dat nodig is
Wanneer is het belangrijk om hulp te zoeken
Hulp is nodig wanneer je merkt dat:
- je eetgedrag je dagelijks leven bepaalt
- je bang bent om “foute” producten te eten
- je lichaam klachten ontwikkelt door beperkingen
- eten voelt als een examen dat je elke dag opnieuw moet halen
- je sociale activiteiten vermijdt vanwege eten
Vergoeding van de diëtist bij orthorexia
Begeleiding door de diëtist bij verstoord eetgedrag of eetstoornissen wordt vergoed:- 3 uur per kalenderjaar uit de basisverzekering per jaar
- Vaak extra uren vanuit aanvullende verzekeringen (afhankelijk van jouw pakket)
- Geen eigen risico voor iedereen onder de 18 jaar
Consulten met een diëtist gespecialiseerd in eetstoornissen zijn mogelijk in Amsterdam, Utrecht of online, waar en wanneer het jou uitkomt. Onze diëtisten staan voor je klaar. Consulten zijn mogelijk in het Nederlands, Engels, Turks, Arabisch, Spaans en Portugees.