Wat is dementie?
Dementie is een verzamelnaam voor symptomen waarbij informatie niet meer goed door de hersenen kan worden verwerkt. Zo kunnen er problemen ontstaan met het geheugen, maar ook met spreken en lezen, begrijpen, herkennen en uitvoeren van taken. De bekendste vorm van dementie is Alzheimer.
Problemen met voeding en eetgedrag
Bij de aanwezigheid van dementie kunnen er problemen met de voeding en het eetgedrag ontstaan, zoals:
- Moeite met het bereiden van voedsel
- Vergeten dat er al gegeten is en daardoor onbeperkt dooreten
- Vergeten om te eten
- Vergeten hoe bestek werkt en hoe voedsel gesneden moet worden
- Moeite met drinken en vaak verslikken
- Verandering van smaak, daardoor plotselinge afkeer tegen bepaalde producten
- Angst dat eten of drinken vergiftigd is en daarom niets meer willen eten
- Vergeten hoe je moet kauwen, daardoor ook moeite met bepaalde soorten voeding
- Vergeten hoe het vuur aan moet of het vuur vergeten uit te zetten
- Gekke combinaties of bijvoorbeeld ontbijtkoek onderdompelen in thee
Gevolgen van problemen met voeding en eetgedrag
Deze voedings-gerelateerde problemen brengen risico’s met zich mee. Het risico op onbedoeld gewichtsverlies en
ondervoeding neemt bijvoorbeeld toe. Door beperkte eetlust of moeite met kauwen/ slikken voeding krijg je al snel te weinig binnen. Maar ook wanneer koken niet meer goed lukt en er de hele dag koekjes of snoepjes gegeten worden om de trek te stillen. Er ontstaat dan een tekort aan onmisbare voedingsstoffen. Ondervoeding en onbedoeld gewichtsverlies zijn risicofactoren voor een verzwakt immuunsysteem, vaker ziek zijn, het ontstaan van verschillende aandoeningen, een groter risico op vallen en de kans op overlijden. Problemen met slikken is iets dat veel voorkomt bij wie dementeert. Hierdoor is de kans op een longontsteking groter, stukjes voedsel kunnen in de luchtpijp terecht komen.
5 Adviezen dementie en voeding
- Een aantal dingen die effectief kunnen zijn om het eetgedrag op positieve wijze te beïnvloeden zijn:
- Laat een (beginnend) dementerend persoon zoveel mogelijk zelfstandig zijn voeding klaarmaken en opeten. Neem het smeren van het brood/ koken niet direct uit handen als je ziet dat het moeite kost. Het zelf laten uitvoeren houdt de hersenen actief en de kans dat het eten opgegeten wordt is daarbij ook veel groter.
- Eten met de vingers kan een oplossing zijn. Als iemand moeite heeft en blijft houden met het gebruik van bestek, kan het eten met de handen/vingers een goede uitkomst zijn. Het voelen, zelf aanraken en oppakken van eten kan een positief effect hebben op de inname van voeding.
- Gebruik plastic borden, bestek en bekers bij een wat verder gevorderde dementie. Soms kan het heel verwarrend zijn om bestek, bekers of borden te zien liggen, zonder te weten wat ermee gedaan moet worden. In de praktijk gebeurt het daarom regelmatig dat mensen dit laten vallen of willen weggooien. Door plastic borden, bestek en bekers te gebruiken verklein je het risico op ongelukken.
- Houdt het gewicht van iemand met dementie goed in de gaten. Voorkomen is altijd beter dan genezen; door het gewicht te monitoren kan er op tijd ingegrepen worden om onbedoeld gewichtsverlies zoveel mogelijk te voorkomen en/of beperken.
Hoe helpt de dietist bij dementie?
De dietist (indien gewenst in samenspraak met de familie/begeleiding) brengt in kaart welke problemen zich voordoen. De eetgewoontes, het medicijngebruik en de leefstijl worden doorgesproken. Op basis van die informatie en de persoonlijke wensen en behoeften, geeft de diëtist advies op maat. Ook helpt de diëtist bij het volgen van de adviezen. Is er sprake van een slikprobleem? De diëtist adviseert hoe hiermee om te gaan. Is er sprake van
ondervoeding? Dan kan de diëtist aanvullende medische voeding voorschrijven. Is er juist sprake van overgewicht door overmatig eetgedrag? Ook dan kan de diëtist het gesprek aangaan om samen een oplossing te zoeken voor het probleem. Ook voor andere voeding gerelateerde vraagstukken bij dementie is de dietist er. In samenwerking met de familie, mantelzorger(s), begeleiders of thuiszorg zijn er veel mogelijkheden om de problemen rondom maaltijden te verminderen. Is het niet mogelijk om naar de praktijk te komen? De
diëtist aan huis komt dan graag langs.
Dietisten gespecialiseerd in dementie
