IJzergebrek/bloedarmoede
Te weinig ijzer in je bloed wordt ook wel ijzerdepletie, ijzerdeficiëntie of ijzergebreksanemie genoemd. Gebrek aan ijzer kan leiden tot bloedarmoede.
Symptomen
- Moeheid
- Bleekheid
- Duizeligheid
- Haaruitval of snel brekende haren
- Zwakke nagels
- Pijnlijke mondhoeken
- Branderig gevoel op de tong
- Moeite met slikken
Bloedonderzoek
Om erachter te komen of er sprake is van bloedarmoede worden onder andere de HB en ferritine waarden van het bloed onderzocht.
Wat is bloedarmoede?
Bloedarmoede is een tekort aan- of niet optimaal functionerende rode bloedcellen waardoor er te weinig zuurstof door het lichaam vervoerd wordt. Er is dus geen sprake van te weinig bloed zoals de naam bloedarmoede doet vermoeden, maar van te weinig (goed functionerende) rode bloedcellen. Andere oorzaken kunnen zijn: een tekort aan vitamine B12 of een tekort aan foliumzuur (B11).
HB
HB is hemoglobine. Dat is een eiwit in je rode bloedcellen dat zuurstof van de longen naar de rest van je lichaam brengt. IJzer is nodig om de rode bloedcellen zuurstof te laten opnemen. Daarom kan een tekort aan ijzer de oorzaak zijn van bloedarmoede.
Ferritine
Ferritine is een eiwit dat in de lever, de milt, de spieren en in het beenmerg zit en wordt gebruikt om ijzer op te slaan. Er zit echter ook een kleine hoeveelheid ferritine in ons bloed. Als de hoeveelheid ferritine in ons bloed te laag is geeft dat aan dat de hoeveelheid ijzer in beenmerg en lever ook te laag is. Bij ijzertekort in je bloed gebruikt je lichaam eerst de reservevoorraad ferritine. Als ferritine bijna op is, is bloedarmoede door bloedonderzoek aantoonbaar.
Groepen met verhoogde kans
Groepen met een verhoogde kans op ijzertekort zijn: vegetariërs, veganisten, vrouwen in de vruchtbare leeftijd, sporters (vooral vrouwen die aan duursport doen), alcoholisten, vrouwen die borstvoeding, geven, glutenintollerantie (coeliakie), chronisch bloedverlies zoals bijvoorbeeld bij aambeien), na een maagverkleining.
IJzertabletten
Een tekort aan ijzer is met voeding niet op te lossen. Ook de ijzertabletten die vrij verkrijgbaar zijn, zijn te laag gedoseerd om een te laag ijzergehalte weer op peil te brengen. Het ijzergehalte in je bloed zal weer op peil moeten worden gebracht met tabletten die je van de huisarts krijgt voorgeschreven (Ferrofumaraat). Voor een optimale opname kunnen deze het beste een half uur voor de maaltijd worden ingenomen. Het advies is om de tabletten met een half glas water in te nemen.
Voeding
Een tekort aan ijzer kun je wél (helpen) voorkomen door volwaardig en gezond te eten.Eet volop:
- Volkorengranen,
- (Groene) groente
- Fruit
- Noten
- Peulvruchten
Tips om ijzergebrek/ bloedarmoede te helpen voorkomen
- Zorg voor dagelijks een ijzer bevattende vleesvervanger: noten, eieren of een met ijzer verrijkt (soja) product. Heb jij nou ook een verhoogde kans op ijzertekort? Neem dan dus geen maaltijd met bijvoorbeeld alleen maar rijst en groente.
- Appelstroop en gedroogd fruit zijn beroemd om hun hoge ijzergehalte, kanttekening is dat deze veel suiker bevatten dus overdrijf niet.
- Peterselie en alfalfa staan bekend om hun hoge ijzergehalte. De hoeveelheid ijzer wordt altijd echter per 100 gram berekend. Dus wees je bewust dat 100 gram peterselie of alfalfa eten moeilijk haalbaar is. Maar; alle beetjes helpen natuurlijk.
- Ook is het zinvol om bij je broodmaaltijd (plantaardig ijzer uit granen) iets te nemen dat veel vitamine C bevat. Vitamine C helpt het non-heem ijzer (ijzer uit plantaardige producten) beter op te nemen. Denk aan paprika of een glaasje sinaasappel/ grapefruitsap of een kiwi.